Mostrar mensagens com a etiqueta Dialetos. Mostrar todas as mensagens
Mostrar mensagens com a etiqueta Dialetos. Mostrar todas as mensagens

27/03/09

Dialetos - Crónicas em Mirandês pelo Dr. Amadeu Ferreira!

CRÓNICAS EM MIRANDÊS


CRÓNICAS EM MIRANDÊS
«O mirandês é uma língua astur-leonesa, que pertence ao grupo das línguas românicas. Durante séculos foi uma língua de transmissão oral, tendo sido dada a conhecer à comunidade científica e estudada pela primeira vez por José Leite de Vasconcelos, no fim do séc. XIX. Estima-se entre 7 e 10 mil o número actual de falantes, incluindo os que habitam no Concelho de Miranda do Douro, em três aldeias do Concelho de Vimioso e os i/emigrantes. Foi oficialmente reconhecida pela lei nº 7/99, de 29 de Janeiro, aprovada por unanimidade pela Assembleia da República.
Com o objectivo de contribuir para manter viva esta língua, o Centro Nacional de Cultura decidiu destacar semanalmente neste portal as crónicas em mirandês publicadas no jornal Diário de Trás-os-Montes pelo Dr. Amadeu Ferreira, presidente da Associaçon de Lhéngua Mirandesa.

LA ROSQUILHA
Anquanto bestie la xambra nuoba, Antonhico dezie-le a la mai:
- Ah mai, se calha nun bai haber na percion ua rosquilha tan grande cumo la mie.
- Nien acuparanças!
- Pus nó, se fura un cachico mais grande aposque nien cabie na boca de l forno. Yá la puodo meter ne l braço?
- Bá, stá quieto senó nun sou capaç de te peinar.
Cun sue rosquilha ne l braço, Antonhico iba todo rifeiro rue arriba, pula mano de l pai. Assi, podie ir alantre de la percion, cumo ls homes i ls rapazes grandes, an pie ls pendones.
- Mira a ber se al garoto le dá gana de mejar, que hoije yá le besti las calças sien racha.
- Bai-te a tue bida que nós acá mos amanhamos.
Quando chegórun al sagrado, yá ls pendones sbolaixában pul Sagrado i ls andores ampeçában a salir de l’eigreija. San Roque i Santa Bárbela asperában na rue. Era la percion de l folar, la mais lharga de todas i an que nanhun santo quedaba n’eigreija, tirando l Senhor de la Buona Muorte que yá salira Quinta i Sesta Feira Santa.
Antonho miraba ls outros garoticos por baixo la gorra, a medir l’anchura de las rosquilhas. Inda nun bira outra cumo la del. Ls homes que parában a falar cul pai, atentában-lo:
- Ah Antonho, quaije sós tan grande cumo la rosquilha. Astanho yá sei adonde bou a comer l folar.
Antonho ancolhie-se, runseiro, agarrado a la pierna de l pai. Pa l anho inda le bou a pedir a mie bó Ana ua mais grande. I sentie l braço a crecer al modo que pensaba na rosquilha que le iba a pedir a la bó.
La percion habie ampeçado a andar. Antonho iba alantre cul pai, mesmo an pie la carreira de pendones. Nun fura ir agarrado a la mano de l pai i yá haberie dado ua chimpa.
- Tu nun te me pongas a mirar pa las aldragas de l cielo senó inda te bás a caier i a scachar la rosquilha. Apuis bás a ber cumo te çpacho pa tue mai, a cantar la muriana.
Antonho miraba pa l suolo, cun alguns stiercos inda por arrecolher, mas nun aguantaba muito tiempo sien mirar pa ls pendones. Parecie que lo ancandilában. De la parte de trás la percion oubie-se, sumida, la boç de las mulhieres a cantar l Alaluia. L cura dezie algo que nun s’antendie i lhougo las mulhieres tornában cul Alaluia. An pie ls homes iba-se melhor. Falában uns culs outros subre cumo stában a medrar ls panes, ls anxertos i cousas assi. Nesto, quando la percion yá iba nas eiras, bieno ua eiraçada tan fuorte que l pendon mais grande caiu-se al suolo. Lhougo ls homes que íban alantre se fúrun alhá a correr:
- Me cago nesta mocidade d’agora que nien fuorça ten, dixo l tiu que iba a falar cul pai d’Antonho.
- Antonho, agarra-me aqui l gorro que bou a botar tamien ua mano.
Antonhico, só biu l gorro de l pai na mano i ls homes a ajuntá-se al redror d’adonde caíra l pendon. Sien tirar ls uolhos dalhá, deixou-se quedar a ber l pendon chubir, nun sbolaixar que matraqueaba cula batida de l aire. Era l pai que lo asseguraba nas manos, culas piernas stancadas pa ls lados para aguantar melhor l’airaçada. Miu pai lhieba l pendon, ye mais fuorte que todos, pensou. Quando se botou a correr para ir a tener cul pai nien mirou nua poça d’auga, chena de lhama, lhougo delantre del. Dou ua chimpa tan grande que yá só se lhembra de star a chorar al cuolho dun tiu i sien la rosca ne l braço.
- La mie rosquilha, la mie rosquilha, you quiero la mie rosquilha!
Antre dues lhágrimas, biu la rosquilha toda scachada i amboznada ne meio de la lhama. I saltou a çupapos i a cuntapies al tiu que lo traie al cuolho.
- You quiero la mie rosquilha, la mie rosquilha!
L tiu puso-lo ne suolo pus nun aguantaba culs cuntapies.
- Mira, bai-te a tener cun tou pai, senó bai a tue mai que te faga outra.
Yá l pai lo agarraba al cuolho i falaba cul a ber se serenaba:
- Manda-me amolar la rosquilha i ben mas ye cumigo a lhebar l pendon grande.
L pai puso-lo a las scarranchicas i agarrou-se al pendon mais grande:
- Deixa ber, dixo pa l rapaç que lhebaba l pendon. Tu, Antonho, bota-le las manos senó you nun sou capaç de l aguantar. Agarra-lo bien, que el nun há-de fazer caçuada de nós.
Antonhico fui deixando correr las lhágrimas, mas agarrou-se al pendon. Quando mirou pariba i biu cumo sbolaixaba i la bara debelgaba cul aire, fui-se squecendo de la rosquilha. La bara era gorda, mas agarraba-la culas dues manos cun tanta fuorça que yá le dolien. A las scarranchicas de l pai, sentie-se a bolar i tan crecido que subertie porriba de todos. Mirou pa ls rapazes grandes i biu que nanhun lhebaba rosquilha anfilada ne l braço. Tamien cula rosquilha anfilada ne l braço nun dá para agarrar l pendon.
Mal la percion chegou outra beç al Sagrado, asperou que ls santos antráran n’eigreija. Apenas biu la mai, corriu par’eilha, cula xambra nuoba chena de lhama i l carreirones de las lhágrimas secas inda marcados na cara, i dixo-le:
- Ah mai, pa l anho acho que yá nun bou a querer la rosquilha.
I anquanto las mulhieres cantában ls últimos alaluias, Antonho ampalpaba la parte de trás las calças a quedar bien cierto de que yá nun tenien racha cumo las de ls garoticos pequeinhos. A la puorta l’eigreija, l pendon grande sbolaixaba inda cun mais fuorça. Pa l anho, pensou, nien que faga bien aire, bou-le a dezir a miu pai que dambos a dous somos capazes de fazer bida del.» in http://www.e-cultura.pt/DestaquesDisplay.aspx?ID=2565
Dr. Amadeu Ferreira
amadeujf@gmail.com
Pin It button on image hover